TE HAEATA. TE IWI 1 A IA NGA KARAIPITURE. TE TAKIWA o NEHEMIA o TE KARAITI. KUA kite tatou na nga kingi o Pahia nga Hurai i whakahoki atu ki to ratou whe- nua. Na Hairuha hoki, na Tariuha, na Arataherehe Ringaroa. Na, pai tonu te mahi a nga Pahi ki nga Hurai tae noa ki te wa i kore ai to ratou rangatiratanga. Muri iho i te matenga o Nehemia, i te tau 408 ki a te Karaiti, i hanga tetahi te- mepara ki runga ki maunga Kerihimi, kei Hamana, na Hanaparata Horoni taua whare. Te take o tenei temepara, ko te painga a Nehemia i a Manahe, hunaonga o Hanaparata- Ko taua Manahe, he ta- ma ia na Toara, na te tino tohunga, a ka- hore i tika kia marena ia i te wahine iwi ke. Riri rawa atu a Hanaparata, a, i te mea kua mate a Nehemia, hanga ana e ia tona temepara, whakaturia ana e ia a Manahe hei tino tohunga. Tu ana taua whare hei rerenga atu ma nga tangata tatu o Hiruharama. Heoiano nga Ka- raipiture i whakaaetia e nga Hamari ko nga pukapuka a Mohi. Tirohia te kupu a te wahine o Hamaria, Hoani, 4, 20. * "533 nga tau ki a te Karaiti, ka puta mai tetahi kingi nui i te taha ki te hauauru, a Arekahanara, kingi o Kariki, e haere atu ana ki te rawhiti, whawhai ai ki nga Pahi, ki nga rangatira o nga Hurai. Puta mai ana ki Taira, ki tetahi pa nui ki te taha o te moana nui. i te taha ki te nota o Kanaana. Horo ana i a ia. Na, ko te ahunga mai ki te tonga, te tino wehinga o nga Hurai. Tonoa mai ana e ratou a ratou tangata nunui me te tino tohunga, a Tarua, hei whakamarie i a Arekahanara. "Te kitenga a taua kingi i te ingoa o Ihowa e piri ana ki te potae o te tino tohunga, tuohu ana ia ki taua ingoa i tae atu nei te rongo ki a ia. Na, wha- kakitea ana e ratou ki a ia nga kupu a Kamera mona, ara, te whakaritenga a ta- ua poropiti i a ia, i mua, ki te koati toa e haere mai ana i te taha ki te hauauru, e rere atu ana ki te hipi toa, ara, ki nga Pahi, e tu ana i te taha o te awa, o Upa- rati, whawhai ai, a hinga ana i a ia. "Te kitenga o Arekehanara i aua ko- rero a ta ratou poropiti, whakapai tonu atu ki nga Hurai; whakaorangia ake e ia. Haere tonu atu, riro tonu atu i a ia nga Pahi me nga iwi maha o era wahi i tera taha o Uparati. "Tona matenga, ka riro a Kanaana i te kingi o Hiria. Kihai i taro kua riro ano hoki i te kingi o Ihipa. Horo ana a Hiruharama i a ia. Tini noa iho nga Hurai i whakaekea atu e ia ki tetahi pa i hunga e Arekahanara ki Ihipa, ara, ki Arekehanara." *No Te "Whakapapa" tenei wahi o te korero. Ko Toreme Hotere te ingoa o taua ki- ngi i Ihipa, nana nga Hurai i whakaeke ki Arekehanara. I te rima o nga tau o tona kingitanga i whakaturia a Haimona Tika hei tino tohunga ki Hiruharama. E iwa nga tau i mahi ai ia ki te mahi to- hunga. He tangata pai a Haimona, he tangata mohio. Nana nga pukapuka a aua tangata, a Nehemia, a Etera, a Ma- raki, i apiti ki nga Karaipiture. (292 ki a te Karaiti.) Te matenga o Hotere, ka tu ko tona ta- maiti, ko Toreme Pirarepena. Na tenei te tikanga i tuhituhia nga Karaipiture ki te reo Kariki. He reo Hiperu hoki le reo o nga Hurai; kahore i mohiotia e nga iwi ke atu. Engari te reo Kariki i mohiotia. E whitu tekau ma rua nga Hurai nana nga Karaipiture i whaka- maori ki te reo Kariki. Ko Ereatara, teina o Haimona Tika, to ratou kauma- tua. Ko te Hepetuakuniti (Septuagint), te ingoa i karangatia ki taua whakamao- ritanga mata ati o nga Karaipiture. Te tau o tenei whakamaoritanga, 254 ki a te Karaiti. Ko te pukapuka tenei i kore- rotia e Paora ma. He mahi pai tenei whakamaoritanga, no te mea ka tahi ka taea e nga tangata iwi ko te korero i nga kupu a te Atua pono. Ko tetahi mahi tenei i whakatikaia nga ora a to tatou Ariki a te Karaiti. KEI WHAKAWIRIA KETIA NGA KARAIPITURE. ano taua mahi i ahu mai i te Atua, he pokanoa hoki na Iharaira. Rokohanga mai he kingi ano to ratou ko Ihowa hoki, titiro ano ratou ka whakahawea ki to ratou Kingi nui ki a Ihowa, ka mea me tangata ano hei kingi mo ratou. Kihai a Ihowa i pai i te tuatahi, otiia tohe ana te iwi tutu, kaiahi ia ka whakaae—wha- kaae ana i runga i te pakeke, whakahe- ngia iho, (tirohia 1 Hamuera 10. 18. 19; upoko 12, rarangi 17 hoki. Oti me tango tatou i nga tikanga katoa a Iharaira hei tauira mo tatou ? — Nga tikanga tutu, amuamu, puremu, karakia whakapakoko, aha, aha? Kahore, ekore e tika. Kihai era i tuhituhia kia tauiratia e tatou, engari hei whakatupato era i a tatou, kia tirohia nga ho, kia tirohia nga utu. kei pera tahi. Waihoki ta ratou tangi ki to kingi mo ratou, ehara i le tauira mo tatou. Te tuatoru o nga he. Te kapenga o tetahi wahi o le kupu : e ki ana taua ture a Mohi ki a Iharaira, "Ko ta Ihowa ta tou Atua e whiriwhiri ai ko ia anake tau e mea ai hei kingi mou." Na te Atua ta ratou kingi i whiriwhiri, ka mutu, tonoa ana e ia a Hamuera poropiti ki le whaka- wahi, ki te whakaatu ano ki a Iharaira tana i pai ai. Kihai i waiho ma te tangata e whiriwhiri, ma te tangata e whakaatu. Engari mana ano e whiriwhiri, mana ano, a a, ma tana pononga ma Hamuera e whakaatu. Tena kowai te poropiti kua tae mai ki nga tangata Maori korero mai ai, me pera ratou, me whakatu a mea hei kingi? Kati te whakawiri ke i nga kupu a te Atua, kei penatia tatou me nga iwi o namata—whakawiria ketia ana nga kupu, a "' ngaro iho ratou," e ai ta Pita. Aua te tangata kuare e tango noa i nga kupu tapu, whakangaua ketia e ia ona ritenga; engari me rapu marire ki ona kai-wha- kaako ki nga mea mohio nga mea ngaro. Kei arahi matapo ia i nga tangata, kei tokomaha ratou ki te he, hinga tahi ana ki le waikeri. E KOWHIUWHIU ana tatou i te witi, otiia e tahuna ana nga papapa ki le ahi. Wai- ho ko te Atua e whiu ana i ana tamariki kia whai hua. Otiia e whiu ana i te ta- ngata he kia mate. i NA te nui o te waipuke i hoki ai te kuku-